Günümüzde en sık rastlanan ortopedik sorunlardan biri hiç kuşkusuz omuz çıkmasıdır. Çıkık omuz, çoğu zaman travmalar sonucu ortaya çıkar ve kişiye oldukça şiddetli ağrılar yaşatır. Bazı durumlarda ise tekrarlayan yapısıyla hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Özellikle ilk müdahalenin doğru yapılmaması ilerleyen dönemde kalıcı sorunlara yol açabilir. Bu nedenle omuz çıkığı ameliyatı ve tedavi süreçleri hakkında bilgi sahibi olmak büyük önem taşır.
Omuz Çıkığı Nedir?
Omuz eklemi, insan vücudundaki en hareketli eklemlerden biridir. Bu hareket kabiliyeti aynı zamanda omuzu çıkıklara karşı daha savunmasız hale getirir. Basitçe söylemek gerekirse, kol kemiğinin üst kısmı yuvasından çıkarsa omuz çıkığı meydana gelir. Halk arasında “çıkık omuz” denilen bu durum, yalnızca basit bir yerinden çıkma değil; aynı zamanda kapsül, bağ ve bazen kemik hasarının da eşlik ettiği ciddi bir yaralanmadır.
Omuz Çıkığı Nedenleri
Omuz çıkığının en sık sebebi düşme veya doğrudan darbeler olsa da başka nedenler de vardır:
- Yüksekten düşme, spor yaralanmaları veya trafik kazaları gibi travmalar
- Epilepsi nöbeti veya elektrik çarpması
- Omuz eklem yapısındaki doğuştan gelen gevşeklik
- Tekrarlayan zorlamalar ve kontrolsüz hareketler
Bizim gözlemlerimize göre özellikle genç sporcularda düşme ve çarpma kaynaklı omuz çıkıkları daha yaygınken, orta yaş grubunda ani ters hareketlerle çıkık riski öne çıkıyor.
Omuz Çıkığı Belirtileri
Omuz çıkığı yaşayan bir kişi genellikle çok kısa sürede durumun ciddiyetini fark eder. Çünkü en belirgin bulgu şiddetli ağrıdır. Bununla birlikte:
- Omuzun şeklinde gözle görülür bozulma
- Kolun hareket ettirilememesi
- Omuz ve kolda uyuşma ya da karıncalanma
- Deltoid kasında çöküklük (apolet belirtisi)
Tüm bu omuz çıkığı belirtileri kişide hem hareket kısıtlılığı hem de panik duygusu yaratır. Böyle bir durumda yapılacak ilk şey, kesinlikle omuzu zorlamamak ve en kısa sürede bir ortopedi uzmanına başvurmaktır.
Omuz Çıkığı Tanısı Nasıl Konur?
Genellikle acil serviste ilk muayene ve röntgen çekimiyle tanı konur. Çıkığın yönü (öne, arkaya ya da aşağıya) ve eşlik eden kemik kırıkları değerlendirilir. Eğer yumuşak dokularda hasar şüphesi varsa MR veya tomografi de istenir. Tanı aşamasında amaç yalnızca çıkığı görmek değil, aynı zamanda eşlik eden Bankart lezyonu veya Hill Sacks gibi ek yaralanmaları da tespit etmektir.
Omuz Çıkığı Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, çıkığın yerine oturtulması yani redüksiyon ile başlar. Ancak bu işlem mutlaka uzman ellerde yapılmalıdır. Çünkü yanlış bir müdahale, sinir ve damar hasarına neden olabilir. Omuz yerine oturtulduktan sonra hasta bir süre askıya alınır ve istirahat ettirilir. Sonrasında MR ile bağ, kapsül ve kemik durumu incelenir.
Eğer sadece yumuşak dokuda küçük yırtıklar varsa fizik tedavi ve istirahatle iyileşme sağlanabilir. Ancak tekrarlayan çıkıklar ya da ciddi hasarlar söz konusuysa cerrahi tedavi gündeme gelir.
Omuz Çıkığı Ameliyatı
Ameliyat kararı alınırken hastanın yaşı, omuzdaki hasarın boyutu ve tekrarlama riski dikkate alınır. Genel olarak üç farklı cerrahi yöntem öne çıkar:
- Kapalı omuz ameliyatı: Artroskopi yöntemiyle, küçük kesilerden girilerek yırtık dokular onarılır. Avantajı, daha az iz bırakması ve hızlı iyileşme süresidir.
- Açık omuz ameliyatı: Daha ciddi kemik ve doku hasarlarında tercih edilir. Açık cerrahi ile bağlar ve kemik yapılar yeniden stabilize edilir.
- Tekrarlayan omuz çıkığı ameliyatı: Defalarca çıkık yaşayan hastalarda uygulanır. Genellikle ek kemik desteği sağlamak için Latarjet ameliyatı gibi yöntemler devreye girer.
Tüm bu yöntemler arasında hangisinin tercih edileceği, hastanın özel durumuna göre cerrah tarafından belirlenir.
Omuz Çıkığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Kapalı yöntem tercih edildiyse hasta genel anestezi altına alınır ve küçük kesilerden kamera yardımıyla eklem içine girilir. Yırtılmış kapsül ve labrum özel dikişlerle yuvasına sabitlenir. Açık ameliyatlarda ise daha geniş bir kesi ile hasarlı bölgeye ulaşılır ve gerekli onarımlar yapılır. Ortalama süre 30-60 dakika arasında değişir.
Omuz Çıkığı Ameliyatı Sonrası
Ameliyat sonrası ilk 3-6 hafta omuz askısı kullanılır. Bu dönemde yara bakımı ve dikiş kontrolleri yapılır. Daha sonra fizik tedavi süreci başlar. El ve bilek hareketleri erken dönemde başlatılırken, omuz hareketleri kontrollü şekilde artırılır. İyileşme süreci genellikle 3 ila 6 ay arasında tamamlanır. Ancak spora dönüş için çoğu zaman doktor onayıyla 6 ay beklemek gerekir.
Omuz Çıkığı Ameliyatı Fiyatları
Omuz çıkığı ameliyatı fiyatları birçok faktöre bağlı olarak değişir. Hastanenin özel veya devlet kurumu olması, kullanılan implantlar, ameliyatın kapalı mı açık mı yapılacağı gibi unsurlar fiyat üzerinde belirleyicidir. Ayrıca cerrahın tecrübesi de maliyeti etkileyen önemli bir faktördür. Net rakamlar yerine, bu konuda en doğru bilgiyi doktorunuz ve tedavi olacağınız kurumdan almak gerekir.
Omuz Çıkığına Eşlik Eden Yaralanmalar
Bankart Lezyonu
Omuz yuvasını çevreleyen labrum dokusunun yırtılmasıdır. Genç yaşlarda ilk çıkık sonrası sıklıkla görülür. Eğer iyileşmezse tekrarlayan çıkıklara yol açar. Tedavisi genellikle artroskopik bankart onarımıdır.
Hill Sacks Lezyonu
Kol kemiği başının omuz yuvasına çarparak ezilmesi sonucu oluşur. Küçük defektler sorun yaratmazken, büyük olanlar çıkık riskini artırır. Gerekirse doldurma (remplissage) yöntemiyle tedavi edilir.
Omuz Çıkığı Nasıl Önlenir?
Tamamen önlemek mümkün olmasa da riskleri azaltabilirsiniz:
- Spor sırasında koruyucu ekipman kullanmak
- Kasları güçlendirici egzersizler yapmak
- Düşme riskini azaltacak önlemler almak
- Daha önce çıkık yaşadıysanız kontrolsüz hareketlerden kaçınmak
Sonuç
Omuz çıkığı, hem ani gelişen hem de tekrarlama riski olan ciddi bir sağlık sorunudur. Erken ve doğru müdahale ile büyük oranda başarılı sonuçlar alınabilir. Özellikle ameliyat sonrası fizik tedavi süreci ihmal edilmemelidir. Siz de böyle bir durum yaşarsanız, vakit kaybetmeden alanında uzman bir ortopedi cerrahına başvurmanız gerekir. Daha fazla bilgi için: https://www.ortopediistanbul.com.tr/
-TANITIMDIR. TAVSİYE NİTELİĞİ TAŞIMAZ…
