Bir ekonomi kanalında katıldığı Tv programında ekonomi gündemini değerlendiren Esen Ermiş Ertürk ‘ün açıklamalarından önemli noktalar mevcut, sizler için özetledik.
“Yetmişli yıllardan bu yana, para/sermaye ya da finans sanayi ve ticaretin finansmanından yani üretim ekonomisinden uzaklaştı.Bunun yerine paradan para kazanmaya yani finansallaşmaya odaklandı. Bu da katma değer yaratmadan yani paradan para kazanmayı getirdi.Daha zahmetsiz ve hızlı gelir getirici bu sistem içinde bulunduğumuz dünyanın şu anki en büyük sorunu.
Sanal varlıklar çıktı mesela NFT dediğimiz bunun sanatsal,arsa olarak ya da oyun olarak satışları mevcut.Neye göre değerlendikleri belli değil ve astronomik rakamlar harcandığını görüyoruz.Yeni balon ekonomisi olmasından endişe ediyorum açıkçası.
Öte yandan küresel çapta ve ülkemizde satın alma gücünde azalma söz konusu bunun nedenleri ve çözümlerini kısacık özetlersek; düşük gelirli ya da dar gelir için geçerli olacak gelir vergisi muafiyetleri, temel kalemlerin fiyat kontrolü gibi uygulamalar hem ülkemizde hem dünyada kısa vadeli çözüm olarak uygulanıyor.
Ancak satın alma gücü gerçek gelire bağlı olduğu için daha fazla insan istihdam edildiğinde, ürün ve hizmetlere daha fazla para harcanır.Yani piyasada para dönmesi için insanların istihdam edilmesi gerekir.
Peki satın alma gücünü azaltan faktörler nelerdir?
“ENFLASYON, SATIN ALMA GÜCÜNÜN EN BÜYÜK DÜŞMANIDIR”
Enflasyon, ekonominin sektörleri genelinde fiyat seviyelerinin yükseldiği ve bireylerin mevcut gelir seviyelerinde mal satın alma gücünü azaltan bir süreçtir. Enflasyon doğası gereği ne kötü ne de iyidir. Her zaman mevcuttur ve zamanla artan ücretler, faiz oranları ve diğer faktörlerle dengelenmelidir. Öte yandan fiyatların düştüğü deflasyon dönemlerinde göreli satın alma gücü artar.
“SATIN ALMA GÜCÜ, GERÇEK GELİRE, YANİ BİR KİŞİNİN ENFLASYONA GÖRE DÜZELTİLMİŞ GELİR MİKTARINA BAĞLIDIR”
İstihdam seviyeleri ve ortalama maaş seviyeleri, bir ekonominin satın alma gücünü büyük ölçüde etkiler. Ne kadar çok insan istihdam edilirse, o kadar çok para kazanırlar ve ürün ve hizmetlere o kadar çok para harcamak zorunda kalırlar. Bu, göreceli bir kaymadan ziyade toplam satın alma gücünü etkiler. İstihdam bir para biriminin değerini etkilemez, ancak insanların eline daha fazla para vererek hem ticari hem de vergi gelirlerini artırır.
3. Döviz Alım Satım
Dalgalanan döviz kurları satın alma gücünü etkiler. Bir para birimi diğerine karşı devalüe edilirse, ikinci ülkeden gelen malların fiyatı birinci ülkenin para biriminde daha yüksek olacaktır. Bu, yerli ürünlerin satın alma gücünü doğrudan etkilemez, ancak ikinci ülkedeki tedarikçilere bağımlı olan işletmeler ithal mallar için artan fiyatlar ödemek zorunda kalacaklardır. Bu yüksek maliyetler daha sonra müşterilere yansıtılarak enflasyona ve daha düşük satın alma gücüne yol açacaktır.
“MAL VE HİZMETLERİN FİYATI, TÜKETİCİNİN SATIN ALMA GÜCÜNÜ ETKİLEYEN EN ÖNEMLİ FAKTÖRLERDEN BİRİDİR.”
Fiyat düştüğünde satın alma gücü artar, fiyatlar yükseldiğinde satın alma gücü düşer; Diğer faktörlerin aynı kalması şartıyla. Fiyatlar zamanla değişir ve zaman içinde tüketici fiyatlarındaki genel değişiklikleri göstermek için gıda, bakkaliye, giyim ve yakıt gibi tüketim mallarından oluşan bir sepetin fiyatları izlenerek genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kullanılarak hesaplanır.
